Շեֆեկ :: ԱՐՑԱԽԻ ՏԵՂԱՆՈՒՆՆԵՐ

1 Հուշարձան

ԼՂՀ (Երկիր) / Շահումյան (Շրջան) / Շեֆեկ (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է շրջկենտրոն Շահումյան (Ներքիշեն) ավանից 7,5 կմ հյուսիս-արևելք (նույն կողմից կից է Ղարաչինար գյուղին)՝ Սևջուր գետի աջ ափին: Ծովի մակերևույթից ունի 665-685 մ բարձրություն:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 187:

Այլ անվանումներ

Վկայվել է նաև Մոլլա-Վալադլի ձևով:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 187:

Պատմություն

Գյուղի հայաթափման ժամանակն անհայտ է: Թերևս դա տեղի է ունեցել ԺԸ դարի վերջերին՝ գավառաբնակ հայության ընդհանուր գաղթի ժամանակ:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 187:

Հայտնի է, որ ԺԹ դարավերջին գյուղը գտնվում էր ազգությամբ թուրք մի քանի կալվածատերերի իրավասության ներքո:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 93, ց. 1, գ. 388, թ. 15-16, 24-25, 62-63:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 187:

Բնակչություն

ԺԹ դարի կեսերից, ենթակա ցարական իշխանությունների պարտադրանքին, կամաց-կամաց նստակեցության անցնող թուրք-թաթարական ցեղերի մի հատված բնակության վայր է ընտրում պատմական անունն արդեն մոռացության մատնված ներկայիս Շեֆեկում: Ամառանոց-ձմեռոց կենցաղավարությանը վարժված քոչվորները, սակայն, ինչպես երևում է, դեռևս հաստատուն բնակիչներ չէին, որի պատճառով էլ հնարավոր չի եղել նրանց շրջանում ճշգրիտ վիճակագրություն անցկացնել (հայտնի է, որ թափառական այս ցեղերից շատերը նույն տարվա մեջ հաշվառվում էին թե՛ ամառանոցում, թե՛ ձմեռոցում և թե՛ նույնիսկ քոչի պահին՝ ճանապարհներին): Ուստի և պատահական չէ, որ դրա հետևանքով 1886 թ. մարդահամարն անիրական մեծ թիվ է մատնանշել, մինչդեռ արդեն 1914 թ., երբ այս ցեղերն ավելի հաստատուն նստակյացներ էին դարձել և ավելի ստույգ հաշվառվել, նրանց թիվն էապես նվազել էր (մոտեցել էր իրականությանը):

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 187:

Ըստ Բորիս Ղլեչյանի` մինչև բռնագաղթը գյուղն ուներ մոտ 650 բնակիչ:

Հայաստանի ազգային դիվան, ֆ. 1159, ց. 10, գ. 63, թ. 2:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 187:

Հուշարձաններ

Գյուղամերձ ջրամբարի կառուցման ժամանակ հայտնաբերվել է ԺԳ-ԺԴ դարերին բնորոշ գեղարվեստական լուծումներով մի խաչքար, որը մինչև 1992 թ. պահվում էր շրջկենտրոնի պատմաերկրագիտական թանգարանում:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 187:

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Մոլլա-Վալադլի

Բնակչություն.

Թվական	Թուրք տուն	Թուրք արական	Թուրք իգական	Թուրք ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1886	57	239	177	416		Свод статистических данных извлеченных из посемейных списков населения Кавказа. Елисаветопольская губерния, Тифлис, 1888, с. 80-81. Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 187:
1908	77	330	300	630		Памятная книга Елисаветпольской губернии на 1910 год, с. 22. Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 187:
1914				205		Кавказский календарь на 1915 г., Тифлис, 1914, с. 160. Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 187: