Թրքիշեվենդ :: ԱՐՑԱԽԻ ՏԵՂԱՆՈՒՆՆԵՐ

4 Հուշարձան

ԼՂՀ (Երկիր) / Քարվաճառ (Շրջան) / Թրքիշեվենդ ()

Պատմություն

Զույգ վտակների միախառնման վայրին կից գտնվող գյուղատեղին վստահաբար նշանավոր բնակավայրի համարում է ունեցել նաև նախքան հայաթափվելը, սակայն արդեն ԺԸ դարի վերջերից այստեղ յուրաքանչյուր տարվա ամառային ամիսներին հանգրվանող քոչվոր մահմեդականները, ժամանակի ընթացքում անհետացնելով հայերից ժառանգված պատմական հիշատակները, փաստացի հեղինակել են ողջ շրջանի տարածքում նյութական մշակույթի իրենց առավել հին հուշարձանները: Համենայն դեպս, ի դեմս գյուղատեղիի գերեզմանոցի և մասնավորապես այնտեղ պահպանված արաբերեն արձանագրությամբ խոյաձև մի տապանաքարի, կարող ենք նշել, որ չնայած այս վայրում հանգրվանած խաշնարածները նստակեցության անցան միայն ԺԹ դարի վերջերին, այնուամենայնիվ, իրենց թափառական կյանքի օրոք իսկ արդեն այստեղ ունեցել են գերեզմանոց, որտեղ էլ ամփոփել են տարվա ամառային շրջանում վախճանված իրենց ցեղակիցներին:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 235:

Նշյալ գերեզմանոցում պահպանվել են մի քանի տասնյակ հուշարձաններ (այդ թվում՝ ԺԹ դարավերջին կամ Ի դարասկզբին կառուցված ուղղանկյուն հատակագծով կիսավեր մի տապանատուն): Վերջիններիս մեծ մասի արձանագրությունները ռուսատառ են և փաստորեն վերաբերում են խորհրդային ժամանակաշրջանին, սակայն առկա են նաև մի քանի արաբերեն տապանագրեր, ընդ որում, դրանցից մեկը՝ եզակիորեն հին ողջ շրջանում առկա համանման հուշարձանների շարքում: