ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Գառնակեր 33 Հուշարձան

Ադրբեջան (Երկիր) / Հյուսիսային Արցախ (Տարածք) / Շամխոր (Շրջան) / Գառնակեր (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է շրջկենտրոնից 23 կմ հարավ՝ Շամքոր գետի ձախակողմյան հարավահայաց ձորալանջին:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 476:

Գառնակերի տեղադրության վերաբերյալ ԺԹ դարի կեսերին գրվել է. «Է գիւղ շինեալ առ երի Շամքօռ գետոյն, դիրք տեղւոյն է վայելուչ, այգաւէտ և ջրավէտ...»:

Ջալալեանց Ս., Ճանապարհորդութիւն ի Մեծն Հայաստան, մասն Ա, Տփղիս, 1842, էջ 162:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 476:

Պատմություն
15 դ․

Պատմական սկզբնաղբյուրներում Գառնակերը հիշատակվում է ԺԵ դ. կեսերից: Որպես կանոն՝ կապվում է գյուղից մոտ 0,7 կմ հարավ՝ գետի ձախափնյա բարձունքին կառուցված Ծաղկոց անապատի Սբ. Աստվածածին եկեղեցու հետ:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 476:

1691 թ․

1691 թ. հիշվում է «Գառնակերու տ(ա)ն(ո)ւտէր Սէդխը», որն Աղվանից Սիմեոն և Երեմիա կաթողիկոսների միջև մղված պայքարում երկրամասի հոգևոր և աշխարհիկ շատ առաջնորդների հետ հավատարմություն էր հայտնել Սիմեոնին՝ ստորագրելով «Թուղթ Դաշնադրութեան» փաստաթուղթը:

«Արարատ», 1900, էջ 320:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 476-477:

Հաղորդակցության ուղիներ
19 դ․

Գյուղի դժվարանցանելի ճանապարհների մասին դեռևս ԺԹ առաջին քառորդում նշվել է. «...ճանապարհ այսր գեղջ դժուարագնալի է յոյժ, և միանգամայն վիհք անհնարինք և խորափիրտք անդնդականք զարհուրեցուցանեն զանցաւորս, բայց երախտաւոր պարտ է ճանաչել զայնոսիկ անմատչելի վայրս, վասն ազատելոյ զբազում յամազգիս մեր յանօրէն ասպատակաց»:

Ջալալեանց Ս., Ճանապարհորդութիւն ի Մեծն Հայաստան, մասն Ա, Տփղիս, 1842, էջ 162:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:

1884 թ․

1884 թ. Գառնակերը հարևան գյուղերի հետ կապող ճանապարհահատվածը բարեկարգվել է:

«Նոր-Դար», 1884, N 121, էջ 2:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:

Բնակչություն
1839 թ․

Գառնակերի ազգատոհմերի ուսումնասիրության առումով հետաքրքիր է 1839 թ. մի վավերագիր, որտեղ տրված է 15 տուն բնակիչների անվանացանկը.

«Պետրոս Խոջեան. կինն՝ Մարիամ, ուստր՝ Մկրտիչ:
Յովհաննէս Սահակեան. կին սորա՝ Շողակաթ, ուստերք՝ Յովակիմ, Պօղոս, դստերք՝ Շահգուլ, Հոռի և Թագուհի, եղբայրն՝ Ստեփան՝ այրի, ուստր՝ Կարապետ, դուստր՝ Հէրիք և Ոսկի:
Հայրապետ տէր Եղիազարեան. կինն՝ Մարիամ, ուստերք՝ Սահակ, Յօհաննէս, դստերք՝ Խանում, Հէրիք, Հոռի և Մարգարիտ, եղբարք 1-ն՝ Բաբի, կինն՝ Գօզալ, 2-ն՝ Գրիգոր, կինն՝ Ղումաշ, մայր սոցա՝ Ռէհան:
Սարգիս Մաթէոսով. եղբայրն՝ Յարութիւն, կինն՝ Աննայի, ուստերք՝ Մկրտիչ և Պօղոս, դուստր՝ Նազի:
Գէորգ Օհանէսով. կին սորա՝ Սառայ, ուստերք՝ Մակար և Սիմէօն, դուստր՝ Մարգարիտ, հարսն՝ Խաթայի:
Աղաջան Խաչատուրեան. կինն՝ Աննայ, ուստերք՝ Խաչատուր, Աւագ, դստերք՝ Անախաս և Ազիզ, եղբայրն՝ Ղազար, կինն՝ Մարգարիտ, ուստր՝ Ստեփան, և դուստր՝ Մարիամ:
Անտօն Խաչատուրեան. կինն՝ Մարիամ, ուստերք՝ Թունի և Յովսէփ:
Մկրտում Սարգսեան. կինն՝ Մարիամ, ուստերք՝ Յարութիւն, Կարապետ, դստերք՝ Եղիսաբէթ, Հոռի, մայրն՝ Խանում:
Յովհաննէս Արզումանեան. մայր սորա՝ Մարիամ:
Յովհաննէս Մինասեան. ուստերք՝ Աւագ և Յակոբ, դուստր՝ Վարդի, մայրն՝ Մարիամ:
Յարութիւն Աւագեան. կինն՝ Նազլուխան, ուստերք՝ Սահակ, Մկրտիչ, եղբայրն՝ Զաքարիայ, կինն՝ Գօզալ, դուստր՝ Խաթայի:
Պապի Յովսեփեան. կին սորա՝ Ազիզ, մայր սորա՝ Մարգարիտ, եղբայրն՝ Մկրտիչ, կինն՝ Նուբար:
Գրիգոր Մաղաքեան. կինն՝ Հոռի:
Վարդան Յարութիւնեան. կին սորա՝ Զանի, ուստերք՝ Ղազար և Գրիգոր, դուստր՝ Մարիամ:
Յովհաննէս Ոսկանեան. կին սորա՝ Վարդի, ուստերք՝ 1-ն՝ Խաչատուր, կին սորա՝ Աննայ, 2-ն՝ Յարութիւն»:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3800, թ. 28:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:

Գառնակերի բնակչության թվաքանակի վերաբերյալ վիճակագրական տվյալների համադրումից ակնհայտ է, որ ԺԹ դարում և մինչև խորհրդային կարգերի հաստատումը գյուղի բնակչության թվաքանակը, ընդհանուր առմամբ, շարունակաբար աճել է:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 478:

Զբաղմունք

Գյուղաբնակների հիմնական զբաղմունքներից էին այգեգործությունն ու երկրագործությունը:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 478:

Գառնակեր (Բարումշեն). արևմուտքից գյուղ մտնող կածանը Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇙ Հարավ-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Գառնակերցի Հայկազ Աղաջանյանը կողակցի հետ Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Բարում
Բարումշեն

Ստորև ներկայացնում ենք բնակչության թվաքանակին վերաբերող վիճակագրական առկա տվյալներ.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1804	9	19	17	36		“Акты, собранные Кавказскою археологическою коммиссиею”, т. II, Тифлис, 1868, с. 596. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1839	15	47	47	94		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3800, թ. 28: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1845		129	115	244		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3811, թ. 5-6: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1847		124	127	251		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3814, թ. 97-98: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1849		186	160	346		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3818, թ. 97-98: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1852		157	150	307		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3819, թ. 106-107: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1861	25					Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3835, թ. 148-149, նաև՝ Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 4254, թ. 11: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1866	43	253	141	394		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3848, թ. 57: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1872		338	295	633	Ի դեպ, վիճակագրական մեկ այլ տվյալով՝ ունեցել է 476 բնակիչ (Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3859, թ. 161-162):	Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3872, թ. 62-63: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1874				502		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3864, թ. 41-42: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1875				511		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3866, թ. 45-46: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1876				513		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3868, թ. 57-58: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1877		321	279	600		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3869, թ. 54-55: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1878		312	283	595		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3870, թ. 23-24: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1880		338	295	633		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3872, թ. 30-31: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1881		341	292	633		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3873, թ. 27-28: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1882		358	299	657		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3874, թ. 30: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1883		371	312	683		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3875, թ. 56-57: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1885	90	546	464	1010		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3877, թ. 30: Տե՛ս նաև «Արձագանք», 1885, N 4, էջ 51: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1886	84	380	360	740	Այլ վկայության համաձայն՝ ունեցել է 56 տուն («Արձագանք», 1886, N 21, էջ 308):	“Елисаветопольская губерния. свод статистических данных, извлеченных из посемейных списков населения Кавказа”, Тифлис, 1888, с. 76-77. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1887		573	498	1071		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3880, թ. 74: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1888		573	496	1069		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3882, թ. 131: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1889		576	508	1084		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3884, թ. 228-229: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1890		588	508	1096		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3887, թ. 150: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1891		618	533	1151		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3889, թ. 149: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1892		628	545	1173		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3891, թ. 121: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1893		649	554	1203		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3895, թ. 78-79: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1894		669	571	1240		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3896, թ.174-175: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1897		715	598	1313		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3899, թ. 147-148: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1898		730	607	1337		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3897, թ. 169: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 477:
1899		735	609	1344		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3903, թ. 128-129: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478:
1900		752	627	1379		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3905, թ. 93-94: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478:
1901		752	631	1383		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3906, թ. 99-100: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478:
1902		760	634	1394		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3907, թ. 23-24: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478:
1905		766	638	1404		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3912, թ. 266-267: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478:
1906		706	597	1303		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3915, թ. 75: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478:
1907				800		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 240, թ. 2: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478:
1908	135	562	513	1075		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 35, ց. 1, գ. 559, թ. 12: Տե՛ս նաև “Кавказский календарь на 1910 г.”, Тифлис, 1909, с. 199. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478:
1909		752	631	1383		Հայաստանի ազգային արխիվ, Պ56, ց. 18, գ. 764, թ. 117: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478:
1910		439	361	800		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3917, թ. 59-60: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478:
1912		767	651	1418		Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3919, թ. 62-63: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478:
1914				1500		“Кавказский календарь на 1915 г.”, Тифлис, 1914, с. 96. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478:
1917	102			1500		Ավետիսյան Մ. Մ., Տեղեկագիր Լեռնային Ղարաբաղի եւ Զանգեզուրի բնակավայրերի ու բնակչության թվակազմի մասին (1917 թ.), Բանբեր Հայաստանի Արխիվների, 1991, N 3, էջ 166: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478:
1985	9			14		Կարապետյան Ս., Հայաթափ բնակավայրեր Ադրբեջանում, (1988-1991), «Հայրենիքի ձայն» 1993, 9-ը փետրվարի, էջ 4: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 478: