ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Ղարամուսալի Հուշարձան

Ադրբեջան (Երկիր) / Հյուսիսային Արցախ (Տարածք) / Կասում-Իսմայիլով (Շրջան) / Ղարամուսալի (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է շրջկենտրոնից 14 կմ հյուսիս՝ ծովի մակերևույթից 100-110 մ բարձրության վրա:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 429:

Հիմնադրում
19 դ․

ԺԹ դարավերջին գյուղը հիմնել են նստակեցության անցած ղարամուսալի ցեղային հասարակությանը պատկանող խաշնարած թուրքերը:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 429:

Բնակչություն
1865 թ․

Թափառական կյանք վարելով՝ թուրքերը մարդահամարների ժամանակ տարբեր վայրերում արձանագրվում էին մեկից ավելի անգամ, և արդյունքում ստացվում էր բնակիչների թվաքանակի չափազանցված (անիրական) տվյալներ: Այդ երևույթը դեռևս 1865 թ. նկատի առնելով՝ հետազոտողը գրել է. «Ահա թեկուզ Ղարամուսանլի գյուղը: Կամերալ նկարագրության մեջ այս գյուղում նշված է 50 ծուխ, իսկ իրականում նրանք միայն 26-ն են...»:

Мевес В., Очерки Елисаветопольскаго уезда, “Кавказ”, 1865, N 88, с. 440 (բնագրում՝ “Да вот, хотя бы деревня Карамусанлы. В этой деревне по камеральному описанию записано 50 дымов, а в натуре их только 26...”).
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 429:

Բնակչություն.

Թվական	Թուրք տուն	Թուրք արական	Թուրք իգական	Թուրք ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1886	129	303	237	540	Չափազանցված և հետևաբար անհիմն են նաև 1886 թ. կատարված մարդահամարի տվյալները:	“Елисаветопольская губерния. свод статистических данных, извлеченных из посемейных списков населения Кавказа”, Тифлис, 1888, с. 82-83. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 430:
1908				246	Ակնհայտորեն անհամեմատ հավաստի է 1908 թ. վիճակագրական տվյալը:	“Кавказский календарь на 1910 г.”, Тифлис, 1909, с. 276. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 430:
1914				292	Ակնհայտորեն անհամեմատ հավաստի է 1914 թ. վիճակագրական տվյալը:	“Кавказский календарь на 1915 г.”, Тифлис, 1914, с. 135. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 430: