ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Ղուշչի-Այրում Հուշարձան

Ադրբեջան (Երկիր) / Հյուսիսային Արցախ (Տարածք) / Ղազախ (Շրջան) / Ղուշչի-Այրում (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է շրջկենտրոնից 22 կմ արևմուտք՝ ծովի մակերևույթից 820-900 մ բարձրության վրա:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 450:

Պատմություն
19 դ․

Հայաթափ հին գյուղատեղիում խաշնարած թուրքերի այրում ցեղախումբը նստակեցության է անցել ԺԹ դարավերջին:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 450:

Բնակչություն
1864 թ․

Հայտնի է, որ տակավին 1864 թ. Ղուշչի-Այրումը նստակյաց բնակչություն չի ունեցել: Ընդ որում գյուղի 176 ընտանիքից բաղկացած թափառական համայնքը ցրված է եղել ոչ միայն գավառով մեկ, այլև մինչև իսկ հարևան երկրում. «Այստեղից 20 վերստ հեռու ապրում են 4 տուն, էլ հեռու 15 վերստ՝ 3 տուն, ևս 30 վերստ հեռու՝ 1 տուն, 10 վերստ էլ հեռու՝ 12 տուն, Ղարաբաղում՝ 3 տուն, Պարսկաստանում՝ 2 տուն: Այդպես շարունակում է անվանապես հաշվել բոլորին, մինչև որ լրանա 176 տունը...»:

Мевес В., Очерки Елисаветопольскаго уезда, “Кавказ”, 1865, N 85, стр. 420 (բնագրում՝ “Верст за 20 отсюда живут 4 дыма, дальше верст 15 живут 3 дыма; дальше, верст 30 в сторону, живет 1 дым; дальше, верстах в 10, живут 12 дымов; в Карабахе 3 дыма, в Персии 2 дыма. И так продолжает высчитывать всех поименно, пока не составится 176 дымов...”).
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 450:

Բնակչություն.

Թվական	Թուրք տուն	Թուրք արական	Թուրք իգական	Թուրք ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1886	59	221	105	326		“Елисаветопольская губерния. свод статистических данных, извлеченных из посемейных списков населения Кавказа”, Тифлис, 1888, с. 148-149. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 450:
1908				444		”Кавказский календарь на 1910 г.”, Тифлис, 1909, с. 303. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 450:
1914				462		“Кавказский календарь на 1915 г.”, Тифлис, 1914, с. 149. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 450: