ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Մամեդալիլար Հուշարձան

Ադրբեջան (Երկիր) / Հյուսիսային Արցախ (Տարածք) / Շամխոր (Շրջան) / Մամեդալիլար (Գյուղ)

Տեղադրություն

Գտնվում է շրջկենտրոնից 17 կմ հյուսիս-արևելք՝ ծովի մակերևույթից 200-210 մ բարձրության վրա:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 495:

Նկարագրություն
19 դ․

Տեղագիր հեղինակներից Մ. Բարխուտարյանցը 1890-ական թվականների սկզբներին այցելել և նկարագրել է նախկինում հայաբնակ գյուղը. «...Աւերակիս երկարութիւնն մօտ մի մղօն է, ընդարձակութիւնս կարծել է տալիս թէ գիւղաքաղաք եղած է Ղափանլուս, որ ծածկուած է ընկուզենի, կաղամախի և այլ զառամեալ ծառերով: Հնագոյն բնակարաններն շինուած են հաստ և մեծ մեծ աղիւսներով, որոց երկարութիւնն է 40 սանթիմետր և հաստութիւնն՝ 9: Փորուածներից ելնում են վաղեմի կարասներ, կճուճներ և այլ խեցեղէն անօթներ, արծաթեայ և պղնձեայ դրամներ և հին աղիւսներ: Այժմ թրքաբնակ է աւերակս: ...Մահմետականներն անյայտացրած են եկեղեցեաց և գերեզմանների քարերը...»:

Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բաքու, 1895, էջ 54:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 495-496:

Բնակչություն
19 դ․

Հայտնի է, որ 1804 թ. գյուղն ունեցել է 16 տուն՝ 55 հայ բնակիչ (29 ար., 26 իգ.) և 11 տուն՝ 39 թուրք բնակիչ (20 ար., 19 իգ.): Մամեդալիլարում թուրքերի բնադրվելուց հետո հայ բնակիչները լքել են բնակավայրը: ԺԹ դարավերջին տեղն այցելած ականատեսը նշել է. «...մի քանի գերդաստան այստեղից փոխադրուած են Գանձակ մօտ հարիւր տարի առաջ»:

“Акты, собранные Кавказскою археологическою коммиссиею”, т. II, Тифлис, 1868, с. 596.
Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 54:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 496:

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Ղափանլի

Բնակչության թվաքանակը վիճակագրական տեղեկագրերում ներկայացված է հետևյալ չափով.

Թվական	Թուրք տուն	Թուրք արական	Թուրք իգական	Թուրք ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1804	11	20	19	39		“Акты, собранные Кавказскою археологическою коммиссиею”, т. II, Тифлис, 1868, с. 596. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 496:
1886	103	524	352	876		“Елисаветопольская губерния. свод статистических данных, извлеченных из посемейных списков населения Кавказа”, Тифлис, 1888, с. 82-83. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 496:
1914				1035		“Кавказский календарь на 1915 г.”, Тифлис, 1914, с. 133. Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 496: