Սբ. Գևորգ Եկեղեցի :: ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Գևորգ Եկեղեցի 1855 թ․

Ադրբեջան / Հյուսիսային Արցախ / Կասում-Իսմայիլով / Ղարադաղլու

Պատմություն
19 դ․

Բազմաթիվ վավերագրերում (1847, 1849, 1852) հիշատակվող Ղարադաղլուի Սբ. Գևորգ հողաշեն-փայտածածկ եկեղեցու հիմնադրման ստույգ տարեթիվն անհայտ է, սակայն 1861 թ-ից նույն անվամբ եկեղեցին արդեն հիշվում է որպես քարաշեն կառույց:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3814, թ. 97-98, գ. 3818, թ. 95-96, գ. 3819, թ. 105:
Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3835, թ. 147-148, գ. 33874, թ. 30:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 428-429:

Ճարտարապետություն
1855 թ․

Բարեբախտաբար, ժամանակին եկեղեցու շինարարական արձանագրությունն ընդօրինակվել ու հրատարակվել է, որի շնորհիվ էլ պարզվում է, որ հողաշեն հին եկեղեցին քարաշեն նոր կառույցով փոխարինվել է 1855 թ.:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 429:

Պատմություն
1871 թ․

Հայտնի է, որ Սբ. Գևորգ եկեղեցում էին պահվում Սբ. Գևորգի և Սբ. Մինասի մասունքները. «...որ 1871-ին ջրաղացի նախկին տէր՝ թիֆլիսեցի Նիկողայոս և Հռիփսիմէ Հախվերդեանցները՝ փայտեայ տուփիկներից հանել՝ արծաթեայ պահարաններում են զետեղել...»:

Նազարեան Էմմանուէլ քահ., Տպաւորութիւններ Գանձակից, «Նոր-Դար», 1899, N 85, էջ 2:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 429:

Հայտնի է նաև, որ եկեղեցին կառուցողի մարմինը ամփոփվել է տաճարի ներսում:

«Արձագանք», 1886, N 19, էջ 279-280:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 429:

1905 թ․

Ինչպես Սբ. Գևորգ եկեղեցին, այնպես էլ գյուղից 200 մ հարավ՝ Կուրակ գետի ձախ ափին գտնվող Սբ. Նահատակ ուխտատեղիի մատուռը 1905 թ. նոյեմբերին թուրքերը կողոպտել ու ավերել են:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3764, թ. 278:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 429:

1911 թ․

1911 թ. Գանձակի հոգևոր վարչությունը որոշել էր տուժած եկեղեցուն նվիրաբերել եկեղեցական գրքեր:

«Արարատ», 1911, էջ 522:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 429:

Քահանա
1869 թ․

1869 թ. քահանա է ձեռնադրվել «Սարգիս քհնյ. Տէր Առաքելեանց ղարադաղլուեցի, ի վերայ սբ. Գէորգ եկեղեցւոյն հայոց Ղարադաղլու գեղջ»:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 5394, թ. 10:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 429:

Հայտնի է, որ Սարգիս Տեր-Առաքելյանցը քահայանայագործել է առնվազն մինչև 1910 թ., ընդ որում հովվելով Խոյլար գյուղի հասարակությանը:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 56, ց. 3, գ. 52, թ. 28:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 429:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Շինարարական 1855 թ․

Արձանագրություն.
1855 ամի 20 մարտի ի սէր սիրելի հայրենեաց, որդոց սիօնի փոքունց և մեծաց. այս տաճար փոքրիկ ի հիմանց անտի, բարեպաշտ կամօք աստ կառուցանի, սեպհական արդեամբք մեծի իշխանի աղա Ռուստամի որդոյ Դանիէլի, յանուն սրբոյն Գէորգայ մեծի, շքեղ հանդիսիւ աստէն օծանի:
Հրատ. «Արձագանք», 1886, N 19, էջ 280:
Ծանոթ. նույն աղբյուրից է օգտվել նաև արձանագրության վերահրատարակիչ Մ. Բարխուտարյանցը , Արցախ, Բագու, 1895, էջ 53):