Եկեղեցական-ծխական դպրոց :: ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Եկեղեցական-ծխական դպրոց 1874 թ․

Ադրբեջան / Հյուսիսային Արցախ / Կասում-Իսմայիլով / Ղարադաղլու

Պատմություն
1874 թ․

Ղարադաղլու գյուղում գործել է հայոց եկեղեցական-ծխական դպրոց: Վավերագրերում կրթական այս հաստատության մասին առաջին հիշատակություններից մեկը վերաբերում է 1874 թ.:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 458Պ, ց. 1, գ. 184, թ. 7:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 429:

1887 թ․

1887 թ. մի հաղորդման համաձայն՝ դպրոցը փակ էր, իսկ բացման հեռանկարը՝ անհույս. «Եկեղեցու հարաւային կողմից շինուած է ուսումնարանի համար գիւղացիների հաշուով մի փոքրիկ շինութիւն, որը երկու սենեակներից է բաղկացած, բայց ցաւը նրանում է, որ ուսումնարանի մի սենեակը գանձակեցի մի պարոնի ցորենի մշտական ամբարն է դարձած, առանց մի որ և իցէ վարձի, իսկ միւսը, որտեղ պիտի հայ մանուկները սովորէին իրենց մայրենի լեզուն, բուն են դրել պարսիկ ջուարները: Բաւական չէ որ դրանք առանց վարձի են մնում, այլ և վնասում են շինութեան. նրանք օրինակ սենեակի մէջ տեղը կրակ են անում և անխնայ սևացնում թէ պատերը և թէ առաստաղը: Երբ ամեն տեղ պատրաստութիւն էին տեսնում հայ փակուած ուսումնարանը բանալու, խանքենդեցի հայերն ևս խօսում էին թէ «մենք էլ պիտի բանանք մեր ուսումնարանը», բայց մինչև այս օրս էլ այդպէս «պիտի բանանք» ասելով մնում է գործը...»:
Արդեն 1913 թ. գյուղի բնակիչները ձեռնամուխ են եղել պետական (այսինքն՝ ռուսական) դպրոցի բացման գործին: