Գիր խաչ Սրբատեղի :: ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Գիր խաչ Սրբատեղի

ԼՂՀ / Շահումյան / Վերիշեն

Պատմություն

Գտնվում էր Քարահունչ գյուղատեղիում՝ «...գետից հազիվ 4-5 մետր հեռավորության վրա: Դա մի հսկա խորանարդաձև քար է, որի ուղղահայաց նիստերի վրա խաչեր են փորագրված: Այդ քարի մոտ մի հսկա ծառ կա, շրջագիծը մոտ 15 մետր, բարձրությունը մոտ 20 մետր: Խաչերի տեսքը վկայում է, որ այն շատ հին ժամանակներում է փորագրվել: Ըստ ավանդության, այդ ծառը տնկել է Մեսրոպ Մաշտոցը: Այդ ծառատեսակը մեր կողմերում հազվադեպ է լինում: Խորհրդային տարիներին, երբ բոլոր տեղերում փակվել էին եկեղեցիները, այդ թվում նաև Վերին Շենում, հավատացյալները շարունակում էին ուխտի գնալ Գիր խաչ: Շրջանի կոմունիստ ղեկավարներն արգելեցին ուխտի գնալ Գիր խաչ, քանդեցին պարիսպը: Բայց մարդիկ, միևնույն է, ուխտի էին գնում, դրա համար էլ ղեկավարներն սկսեցին մատների արանքով նայել այդ հարցին: Օգտվելով այդ մեղմացումից, Գյուլումանց Վարդազարը վերականգնեց քանդված պարիսպը (իհարկե, ոչ նախկինի նման կրապատ), բարեկարգեց տարածքը: Պատի մի սրբատաշ քարի վրա գրված է, որ Գիր խաչը պատկանում է Գյուլումյաններին»:

Վերդյան Զ., Որպես արձագանք, «Մռավի ղողանջներ», 2011, դ 2, փետրվար, էջ 3:
Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 204-205:

1987 թ. դրությամբ տեղում պահպանվում էին պարզ հորինվածքով ժայռախաչեր, միջնադարյան խաչքարի արձանագիր բեկոր և 1876 թ. նվիրատվական արձանագրություն:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 205:

Արձանագրություն, Հայերեն, Հիշատակագրություն 1876 թ․

Արձանագրություն. սրբատեղիի մուտքի բարավորին՝ 4 տող.

Այս Գիրխաչս | պատկանի Առաքել | Կալուստեանց. 1876 ամի. | Ումեանց:

Հրատ. Ղահրամանյան Կ., Հյուսիսային Արցախ. գոյության պայքար, գիրք Ա, Երևան, 1993, էջ 78: Նույնի՝ Օջախի գիրք. նշխարներ, հ. Ա, Երևան, 2002, էջ 78:

Տարընթերցում. առաջին հրատարակության մեջ վերջին ազգանունը՝ Կ(ուլ)ումեանց:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 205:

Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Տարեթիվ 1987 թ․

Քարահունչ գյուղատեղիի Գիր խաչ սրբատեղիի՝ 1876 թ. արձանագրությունը