Սպիտակ խաչ Որմնափակ խաչքար :: ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սպիտակ խաչ Որմնափակ խաչքար 1346 թ․

ԼՂՀ / Հադրութ / Վանք

Տեղադրություն

Գտնվում է վանքից հարավ-արևմուտք (ունի շուրջ 4,5 մ բարձրություն, 290 սմ երկարություն և 230 սմ լայնություն):

Որմնափակ խաչքարի մասին մանրամասն տե՛ս Կարապետյան Ս., Արցախի որմնափակ խաչքարերը, «Էջմիածին», 1983, Ը, էջ 34-40:
Աբրահամյան Է., Սպիտակ Խաչ վանք, «Վարձք», N 18, Երևան, 2022, էջ 48:

Նկարագրություն

Կերտվել է 1346 թ. համակ սրբատաշ դեղնասպիտակավուն քարերով: Արևմտյան ճակատին՝ որմի մեջ, ագուցված է մի գեղաքանդակ խաչքար: Ի նշան հավատացյալների փրկության՝ հորինվածքում խաչի երկրորդ գալուստն է՝ երկու հրեշտակների ուղեկցությամբ: Արցախյան նմանօրինակ որմնափակ խաչքարերից միակն է, որի վերին կամարաձև մասը լուծված է ոչ թե կիսաշրջան, այլ երկկենտրոն՝ սլաքաձև տարբերակով: Ունեցել է երկլանջ ծածկ:

Այս թեման իր զուգահեռներն ունի Հադրութի շրջանի հռչակավոր վանքերից մեկի՝ Գտչավանքի խաչքարերի հետ (Պետրոսյան Հ., Խաչքար, Երևան, 2008, էջ 155-157):
Աբրահամյան Է., Սպիտակ Խաչ վանք, «Վարձք», N 18, Երևան, 2022, էջ 48:

Արձանագրություն, Հայերեն, Հիշատակագրություն 1346 թ․

Արձանագրություն. որմնափակ խաչքարի գլխակալ կիսակամար քարին՝ փորագիր, 6 տող.

Ես՝ Աջամի որդի Իշխանայ, կա(ն)կ|նեցի զխաչս ի{ի} փրկութի(ւն) հոգ|ոյ որդոյ իմոյ՝ Ասուդարայ: Որ|ք կարդէք, յիշեցէք ի սուրբ յ(ա)ղ|աւթս ձեր` աղաչեմ: Ի թվ|իս ՉՂԵ (1346):

Հրատ. Ջալալեանց Ս., Ճանապարհորդութիւն ի Մեծն Հայաստան, մասն Բ, Տփխիս, 1858, էջ 264: Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 67: Ոսկեան Հ., Արցախի վանքերը, էջ 22: Մկրտչյան Շ., Լեռնային Ղարաբաղի պատմաճարտարապետական հուշարձանները, Երևան, 1985, էջ 136 (նույնությամբ վերահրատարակել է Մ. Բարխուտարյանցի ընթերցումը): ԴՀՎ V, էջ 187:

Ծանոթ. վիմագրի երկրորդ ընթերցողն է Խաչիկ վրդ. Դադյանը 1893 թ. (ՀԱԴ, ֆ. 319, ց. 1, գ. 107, թ. 23):

Խաչքարն ընդգրկող երեք որմերի և ճակտոնի սրբատաշ քարերը պոկված են, տեղում մնացել են միայն արևմտյան ճակատի բարդ պրոֆիլավոր քարերը:

Տարընթերցում. Ջալալյանցն Աջամի որդի Իշխանայի փոխարեն ունի՝ Աբասի որդի Իշխանս, իսկ Ասուդարայի փոխարեն` Բասուդարա: Բարխուտարյանցի մոտ տարեթիվը նշված է՝ ՉՂԷ (1348): Բացի այդ՝ հուշարձանն անվանել է «Բեմ»:

Աբրահամյան Է., Սպիտակ Խաչ վանք, «Վարձք», N 18, Երևան, 2022, էջ 48-49:

Հեղինակը Սասուն Դանիելյան
Տարեթիվ 2019 թ․

Արձանագրություն, Հայերեն, Հիշատակագրություն

Արձանագրություն. որմնափակ խաչքարի հարավային կողին հետագայում փորագրվել են բազմաթիվ մանր խաչեր և 4 կարճ տողերով հիշատակագրություն.

Ես՝ | Հա|սա|նս:

Հրատ. ԴՀՎ V, էջ 188:

Աբրահամյան Է., Սպիտակ Խաչ վանք, «Վարձք», N 18, Երևան, 2022, էջ 50:

Հեղինակը Սասուն Դանիելյան
Տարեթիվ 2019 թ․

Հեղինակը Սասուն Դանիելյան
Տարեթիվ 2022 թ․

Հեղինակը Արխիվային
Տարեթիվ 19 դ․

Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Տարեթիվ 1980 թ․

Հեղինակը Սասուն Դանիելյան
Տարեթիվ 2019 թ․

Հեղինակը Սասուն Դանիելյան
Տարեթիվ 2022 թ․