Կատոսավանք Վանք :: ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Կատոսավանք Վանք 9 — 11 դդ․

ԼՂՀ / Քաշաթաղ / Կատոս

Տեղադրություն

Բազիլիկ եկեղեցու ավերակները գտնվում են գյուղից 1 կմ հյուսիս, Հոչանց գետի աջ ափից 20 մ բարձրությամբ մի բլրալանջին:

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 157:

Ճարտարապետություն
9 — 11 դդ․

Կոփածո քարով ու կրաշաղախով (անկյունաքարերը սրբատաշ են, քարատեսակը՝ բազալտ) կառուցված միանավ շինությունն արեւելք-արեւմուտք ուղղությամբ ունի բավականին նեղ ու ձգված հորինվածք: Արդեն բոլորովին կործանված թաղը ժամանակին պահելիս են եղել երկու գույգ որմնասյուներին հենված թաղակիր կամարները: Գլխավոր մուտքը բացված է հարավային ճակատից, բայց կառույցը մուտքեր է ունեցել նաեւ արեւմուտքից եւ հյուսիսից: Շինության բուն հորինվածքում ավանդատներ նախատեսված չեն եղել, բայց այդպիսիք կառուցվել են եկեղեցուն կից՝ հյուսիսային եւ հարավային կողմերից: Ուշագրավ է, որ վերջիններիս մուտքերն էլ առանձին են եղել եւ եկեղեցու ներսից հաղորդակցում չեն ունեցել: Դրա ու նաեւ նկատելի ընդարձակ չափերի (հարավայինը՝ 7,60x3,50 սմ, հյուսիսայինը՝ 6,90x2,25 սմ) շնորհիվ ավանդատներն ավելի շուտ մատուռների կամ փոքր եկեղեցիների տպավորություն են թողնում: Եկեղեցու պահպանված որմերին (առավել բարվոք վիճակում են հարավային եւ հյուսիսային ճակատները) արձանագրություններ չկան։ Ունի խիստ եւ զուսպ արտաքին հարդարանք։ Այդ տեսակետից թերեւս բացառություն է կազմում հարավային ճակատից բացված լուսամուտի պսակը։ Պատերի հաստությունը տատանվում է 1,0-1,1 մետրի։ Արտաքին չափերն են 16,7x6,9 մ: Հատակագծային, հորինվածքային եւ կառուցողական առանձնահատկությունները, ինչպես նաեւ համանման այլ հուշարձանների հետ վերջինիս համեմատական ուսումնասիրությունը թույլ է տալիս եկեղեցու կառուցման ժամանակաշրջանը համարել IX-XI դարերը։

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 157:

Նկարագրություն

Վանքի մոտ պահպանվել են մի շարք խաչքարեր (Ժ-ԺԱ դդ.)։

Kortoshian, Raffi. The Endangered Christian Armenian Heritage of Artsakh, Yerevan, 2022, p. 184.

Տեսակը Լուսանկար
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1994 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1994 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան

Հարավային ճակատից բացված լուսամուտը

Տեսակը Լուսանկար
Ուղղությունը ⇓ Հարավից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ

Տեսակը Լուսանկար
Ուղղությունը ⇓ Հարավից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան

Հեղինակը Սամվել Կարապետյան