Սբ. Պանդալիոն Մատուռ :: ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Պանդալիոն Մատուռ 1857 թ․

Ադրբեջան / Հյուսիսային Արցախ / Խանլար / Ազատ

Տեղադրություն

Գտնվում է Ազատից 5,5 կմ հարավ-արևմուտք, Պանդ լեռան գագաթին, 2108 մ բարձրության վրա:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 316:

Պատմություն

Մերձաբնակ ու մինչև իսկ հեռավոր վայրերի հայ բնակիչների շրջանում մատուռը համբավավոր ուխտատեղիի համարում ուներ: Այդ մասին պահպանվել են ուշագրավ հաղորդումներ. «Յունիս ամսիցը սկսած մինչև օգոստոսի վերջը խումբ խումբ գնում են սուրբ Պանտալէօն անունով ուխտատեղին, որ գտանվում է քաղաքիցը դէպի հարաւ երեսուն հինգ մղոնի հեռաւորութիւնով մէկ բաւական բարձր սարի վերայ, ուր տեղ կառուցել է 1857 թուումը Հայր Տէր Սարգիսը Տէր Ազարեանց իւր սեպհական ծախքովը մէկ բարեձև եկեղեցի» կամ «...ուխտաւորների բազմութիւն Պանտալէոնի մատուռն ունի, մանաւանդ Ս. Աստուածածնի վերափոխման տօնին, երբ, ինչպէս ասում են, Գանձակ քաղաքից և շրջակայ տեղերից հաւաքւում է մեծ բազմութիւն: Սորա արդիւնքը յատկացրած էր Գետաշէնի հայոց հոգևոր դպրոցին»:

«Կռունկ Հայոց Աշխարհին», Տփխիս,1861, էջ 365:
«Արձագանք», 1886, N 20, էջ 294:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 316:

Ճարտարապետություն

Սբ. Պանդալիոն մատուռը համակ սրբատաշ քարով կառուցված և միանավ թաղածածկ հորինվածքով բոլորովին նոր շինություն է, ընդ որում, պատերի մեջ նկատելի չեն այնպիսի քարեր, որոնք հուշեին տեղում ավելի հին շինության՝ երբեմնի առկայության հանգամանքը: Արտաքին չափերն են՝ 7,36 x 4,36 մ:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 316:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Շինարարական 1856 թ․

Միակ՝ արևմտյան մուտքի ճակատին՝ բարավորից վեր, ընթեռնելի է 8 տողով փորագրված հետևյալ արձանագրությունը.
Ս(ուր)բ Պանտալէոնի մատուռս շինւեցաւ 1856 թ. | Գանձակեցի Սարգիս քա(հա)ն(ա)յ Տէր-Ազարեանի ծախ|քով ի յիշատակ իւր որդի Մկրտչի, | նորոգեցաւ 1896 թ. Մամիկոն Յովհաննէսեան | Տէր-Սարգսեան Տէր-Ազարեանցի հոգացողութեան | եւ իւր ժողովրդի օժանդակութեամբ, | ի հայրապետութեան Տ. Տ. Մկրտչի Ա ,,Հայրիկ,, սրբ|ազնագոյն կաթողիկոսի Ամենայն Հայոց:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 316:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇙ Հարավ-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇗ Հյուսիս-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ

Տեսակը Չափագրություն
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գծագիր

Սբ. Պանդալիոն մատուռի հատակագիծը

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇗ Հյուսիս-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1985 թ․

Ուղղությունը ⇖ Հյուսիս-արևմուտքից

Ուղղությունը ⇙ Հարավ-արևմուտքից

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Պանդ
Պանդավանք