ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Մարալյան-Սարով 1 Հուշարձան

ԼՂՀ (Երկիր) / Թարթառ (Շրջան) / Մարալյան-Սարով (Գյուղ)

Տեղադրություն

Մարալյան-Սարով գյուղը հյուսիս-արեւմուտքից գրեթե կից է Բեգում-Սարովին: Գտնվում է միեւնույն բնական պայմաններում, ինչ Սարովն էր:

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 215:

Մայրենի լեզու

Մարալյանի բնակիչները դարերի փորձությունների հետեւանքով կորցրել էին իրենց մայրենի լեզուն եւ դարձել էին թրքախոս. «Այս գիւղի բնակիչները հայադաւաններ են։ Սարով-Մարալեան գիւղի բնակիչները թէ իրենց կենցաղավարութեամբ եւ թէ սովորութեամբ շատ նման են սարովցիներին. միայն ցաւալին այս է, որ հայերէն խօսել չգիտեն, իրար հետ թուրքերէն են խօսում»:

«Նոր-Դար», 1890, N 122, էջ 3։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 215:

Պատմություն

Մեկ այլ դեպքում Մարալյանը բնութագրված է որպես «թրքաբարոյ հայաբնակ գիւղ»:

«Նոր-Դար», 1890, N 148, էջ 3։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 215:

19 դ․

XIX դարում գյուղի տերերն էին թուրք բեկերը: Նրանք խլել էին Մարալյան-Սարովին պատկանող հողատարածքները։ Կորցրածը (որ հնուց ի վեր այդ գյուղին էր պատկանել) ետ վերադարձնելու հույսով Մարալյան-Սարովի բնակիչ Շամիր Զիլփիղարյանը դատ էր հարուցել շրջակա թուրք գյուղերի բեկերի դեմ, բայց հենց այդ պատճառով էլ 1895 թ. ապրիլի 24-ին խորամանկությամբ սպանվել էր թուրքերի ձեռքով:

«Նոր-Դար», 1895, N 77, էջ 2-3։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 215:

Հայ բնակիչների թիվը, ըստ աղբյուրների, հետեւյալ պատկերն է ներկայացնում.

Թվական	Հայ տուն	Հայ արական	Հայ իգական	Հայ ընդամենը	Նշումներ	Աղբյուր
1841	14	20	19	39		Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 305, թ. 47։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 215:
1851	10	39	34	73		Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 2596, թ. 93։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 215:
1876				177		Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 6775, թ. 115-116։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 215:
1889		121	123	244		Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 8583, թ. 45-46։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 215:
1891	32	126	124	250		Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 34։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 215:
1901		189	142	331		Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 14, գ. 205, թ. 241-242։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 216:
1908				329		"Кавказский Календарь на 1910 г.", Тифлис 1909, էջ 360։ Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 216: