ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Թուրք-Սարով Հուշարձան

ԼՂՀ (Երկիր) / Թարթառ (Շրջան) / Թուրք-Սարով (Գյուղ)

Նկարագրություն
1858 թ․

Թարթառի շրջանի կազմում է գտնվում նաեւ Սարով անունը կրող 3-րդ գյուղը։ Ի տարբերություն Բեգում եւ Մարալյան Սարովների՝ վերջինս ավելի հայտնի էր Թուրք-Սարով անվամբ։ Հետաքրքիր փաստաթուղթ է այս գյուղի բնակիչ Ազիզ-Հյուսեին օղլու՝ հոգեւոր իշխանությանը 1858 թ. հղված մի խնդրագիրը, ըստ որի պարզվում է, որ Հայ Առաքելական Եկեղեցու ծեսով վերամկրտվելու վերջինիս ցանկության դրդապատճառն այն է, որ խանական տիրապետության օրոք (XVIII դարի կեսերին) նրա նախնիներին բռնությամբ մահմեդական էին դարձրել, եւ նա, օգտվելով բարեպատեհ առիթից, խնդրել էր իրեն վերստին մկրտել Հայոց Եկեղեցու ծեսով։
Այս փաստը առիթ է տալիս կարծելու, որ Թուրք-Սարով գյուղի բնիկ բնակիչները, ի տարբերություն Մարալյան-Սարովի թրքախոս բնակիչների, որոնք պահպանել էին իրենց դավանանքը, զոհաբերել էին նաեւ իրենց նախնյաց հավատքը, ուստի՝ իսպառ թուրքացել։

Հայաստանի Հանրապետության Պատմության պետական կենտրոնական արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 3666, թ. 18։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 216: