ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Ճումեն 1 Հուշարձան

ԼՂՀ (Երկիր) / Քարվաճառ (Շրջան) / Ճումեն (Գյուղ)

Տեղադրություն

Կիրճի նեղ հատվածից 2,5 կմ վեր՝ գետի ձախ կողմում է գտնվում ներկայումս Ճումեն վերանվանված նախկին Ջոմարդ գյուղը:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 226:

Պատմություն

Ճումենում պատմական հուշարձաններ չեն պահպանվել, կամ նրա ներկայիս բնակիչները դեռևս այդպիսիք չեն հայտնաբերել: Ինչ վերաբերում է Արցախյան ազատամարտի ընթացքում հեռացված նախկին բնակիչներին, ապա վերջիններս այստեղ մշտական բնակություն էին հաստատել միայն խորհրդային տարիներին:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 226:

Նույնն է կացությունը նրանից արևմուտք՝ Դուտխուի ձախ վտակի հովտում գտնվող երեք հին գյուղատեղիներում, որոնք եկվոր խաշնարածներից ստացել էին Ղարագյունեյ, Նաջաֆալիլար և Քիլսյալի անվանումները: Վերջինիս անունն իսկ (թարգմանաբար նշանակում է եկեղեցուտ) ինքնին հուշում է, որ ինչ-որ ժամանակ այդտեղ եկեղեցի է եղել, սակայն ներկայումս ոչինչ չի պահպանվել:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 227:

Ինչ վերաբերում է Ճումենից արևելք՝ Դուտխուի աջակողմյան վտակի հովտում գտնվող Լաչին գյուղատեղիին, ապա այստեղ էլ, բացի Նովի տափ հայանուն աղբյուրից, երբեմնի բնիկներից ավանդված նյութական մշակույթի հիշատակներ հայտնի չեն: Ի դեպ, Լաչինի՝ բազե թարգմանությունը թույլ է տալիս գյուղը նույնացնել Հավսաթաղի հետ, չնայած վերջինս կարող էր լինել նաև Ղուշյուվասի կոչված բնակավայրը:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 226:

Գետի հոսանքն ի վեր՝ ևս 4 կմ հեռու (աջ ափին), գտնվում է ներկայումս Հավսաթաղ վերանվանված նախկին Ալմալու գյուղը: Հարկ է նկատել, որ նախկին անվանման բառացի թարգմանությունն է Խնձորուտ: Դժվար չէ կռահել, որ իրականում մենք գործ ունենք գավառամասում ԺԷ-ԺԸ դարերում վկայված Խնձորեկ գյուղի հետ:

Սամվել Կարապետյան, Հայաստանի պատմություն, Մռավականք, հ. Դ, Երևան, 2019, էջ 226:

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Ջոմարդ