Սբ. Հովհաննես Եկեղեցի :: ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սբ. Հովհաննես Եկեղեցի 17 դ․

Ադրբեջան / Հյուսիսային Արցախ / Խանլար / Ազատ

Տեղադրություն

Գտնվում է ներկայիս Ազատ գյուղից հազիվ 1 կմ հարավ-արևմուտք՝ պատմական Սուլուկ (Սուլուք) գյուղատեղիի տարածքում՝ մի բլրի վրա:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 312:

Ճարտարապետություն
17 դ․

Ավելի հին եկեղեցու տեղում և մասամբ հին տաճարի քարով կանգուն է ԺԷ դարում կառուցված ցարդ կանգուն եռանավ բազիլիկի հորինվածքով (արտաքին չափերն են՝ 16,80 x 10,40 մ) Սբ. Հովհաննես եկեղեցին:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 312:

Պատմություն

Եկեղեցին ունեցել է շինարարական արձանագրություն, որ 1980 թ. (մեր առաջին այցելության ժամանակ) արդեն չկար:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 312:

Եկեղեցին վավերագրերում երբեմն հիշվում է Սբ. Հակոբ անվամբ:

Օրինակ՝ 1861 թ. (Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 3835, թ. 147-148):
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 312:

1890 թ․

1890 թ. եկեղեցու հյուսիսային մուտքի առջև կառուցվել է կրկնահարկ զանգակատուն (չի պահպանվել), որի առթիվ փորագրված է եղել արձանագրությունը (նույնպես չի պահպանվել):

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 312:

Նորոգություն
1897 թ․

1897 թ. եկեղեցու մուտքը նորոգվել է: Այդ մասին վկայում է հյուսիսային ճակատում՝ մուտքի մոտ ագուցված սրբատաշ քարին փորագրված 7 տողանոց արձանագրությունը:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 313:

Քահանա
1908 — 1910 թթ․

1908-1910 թթ. հիշվում է ծխատեր Կարապետ Տեր-Սարգսյանը, որը հովվում էր նաև հարևան Բաղշիկ գյուղին:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 458Պ, ց. 1, գ. 184, թ. 7:
Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 53, ց. 1, գ. 817, թ. 6:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 314:

1869 թ․

1869 թ. ձեռնադրվել էր «Կարապետ քահանայ Տէր Յակովբեան Տէր Սարգսեանց ղարաբաղցի ի վերայ Սբ. Յովհաննէս եկեղեցւոյն հայոց Սուլուք գեղջ օգնական ծերունի հօր իւրոյ Յակովբ քահանայի»:

Հայաստանի ազգային արխիվ, ֆ. 56, ց. 1, գ. 5394, թ. 10:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 316:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Շինարարական 16 — 17 դդ․

Սբ. Հովհաննես (Սբ. Աստվածածին) եկեղեցի.
Շնորհօք Ամենակալին ես Մէլքէմ գամաւս շինեցի եկեղեցիս յիշատակ ինձ և նախնեացս իմոց պարոն Աղային, Մէլիք Ետկեարին, Մէլիք Աղապէկին, Ղամար-Սուլթանին և իւր ծնողին՝ Մէլիք Պաղուն, Աւար խաթունին, կողակցին՝ Սավոյինային և եղբօրն՝ Պատօ պէկին, Աղասի պէկին. թվ. Ռ...:
Հրատ. Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 270:
Ծանոթ. ժամանակը՝ ԺԶ-ԺԷ դարեր, որոշվում է հիշատակված անձերով:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 312:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Շինարարական 1890 թ․

Սբ. Հովհաննես (Սբ. Աստվածածին) եկեղեցի. 1890 թ. եկեղեցու հյուսիսային մուտքի առջև կառուցվել է կրկնահարկ զանգակատուն (չի պահպանվել), որի առթիվ փորագրված է եղել հետևյալ արձանագրությունը (նույնպես չի պահպանվել).
Սուրբ Աստուածածին եկեղեցւոյ զանգակատունս շինեցի արդեամբ Մակի Պետրոսեան Աւալեանցի ի յիշատակ հանգուցեալ որդոյ իւրոյ Խաչատուրի 1890 յամի մայիսի 10 օրն:
Հրատ. Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 269:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 312-313:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Շինարարական 1897 թ․

Սբ. Հովհաննես (Սբ. Աստվածածին) եկեղեցի. 1897 թ. եկեղեցու մուտքը նորոգվել է: Այդ մասին վկայում է հյուսիսային ճակատում՝ մուտքի մոտ ագուցված սրբատաշ քարին փորագրված 7 տողանոց այս արձանագրությունը.
Շինեցաւ դուռս | եկեղեցւոյ Սրբոյն | Յակօվբայ Աբլահե|ցի Գալստի Սողոմօն|եան Խաչումեանց, ի յի|շատակ իւր եւ ծնող|աց, 9.6.1897 ամի:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 314:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Տեսակը Չափագրություն
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գծագիր

Սբ. Հովհաննես (Սբ. Աստվածածին) եկեղեցու հատակագիծը

Տեսակը Լուսանկար
Ուղղությունը ⇙ Հարավ-արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1989 թ․

Տեսակը Լուսանկար
Ուղղությունը ⇗ Հյուսիս-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Ուղղությունը ⇓ Հարավից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Ուղղությունը ⇒ Արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Սբ. Հովհաննես (Սբ. Աստվածածին) եկեղեցի. հյուսիսային ճակատից բացված մուտքը

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ներքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1989 թ․

Ներքին տեսքը դեպի արևմուտք

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ներքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Ներքին տեսքը դեպի արևելք

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ներքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Սբ. Հովհաննես եկեղեցի. հարավակողմի ավանդատունը

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը ներքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1989 թ․

Սբ. Հովհաննես եկեղեցի. հարավ-արևելակողմի սյան խոյակը

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը հատված
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Սբ. Հովհաննես եկեղեցի. արևմտյան ճակատից բացված լուսամուտի շրջանակը:

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը մանրամաս
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Սեւ-սպիտակ նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇐ Արևմուտքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Սուլուք գյուղատեղին և Սբ. Հովհաննես (Սբ. Աստվածածին) եկեղեցին

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇓ Հարավից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Տեսակը Լուսանկար
Տեսքը արտաքին
Ուղղությունը ⇘ Հարավ-արևելքից
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գունավոր նեգատիվ
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Տեսքը ներքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Տարեթիվ 1980 — 1982 թթ․

Հեղինակը Ֆրեդերիկ Բերլեմոն
Տարեթիվ 2007 թ․

Տեսքը ներքին
Հեղինակը Ֆրեդերիկ Բերլեմոն
Տարեթիվ 2007 թ․

Հեղինակը Ֆրեդերիկ Բերլեմոն
Տարեթիվ 2007 թ․

Անվանում	Հիշ. ժամանակը	Ստուգաբանություն
Սբ. Հակոբ	1861 թ․
Սբ. Աստվածածին