Քոշկ Մատուռ :: ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Քոշկ Մատուռ

Ադրբեջան / Հյուսիսային Արցախ / Խանլար / Քոշկ

Տեղադրություն

Քոշկից հազիվ 1 կմ հարավ, թավ անտառով ձգվող Մուռուտ-Հաջիշեն հին ճանապարհի եզրին գտնվում են մատուռի ավերակները:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 420:

Պատմություն

Փլատակների մեջ պահպանվել են միջնադարյան եկեղեցու արձանագիր բարավորը, մի քանի գեղաքանդակ, կոտրատված խաչքարեր: Ցավոք, հնավայրը գանձախույզների «սիրած» վայրերից է եղել:

Հնավայրում առիթ ենք ունեցել լինելու միայն երկու անգամ՝ 1980 և 1887 թթ.: Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երեւան, 2004, էջ 420:

1885 թ․

Պայմանական «Քոշկի մատուռ» անունով հայտնի հնավայրն առաջին անգամ մասնագետ այցելու է ունեցել 1885 թ., վերջինս նշել է. «Մուռուտից դէպի Գետաշէն տանող ճանապարհի վերայ կածանի ձախ կողմը թաւ անտառի մէջ ցոյց տուեցին հայկական մի մատուռի քարակոյտ աւերակ, որի քարերի մէջ երևում էին մեծ և փոքր խաչքարեր: Ոչ ոք չկարողացաւ ասել, թէ ինչպէս է կոչուել այդ մատուռը, որովհետև բաւական ժամանակից ի վեր աւերակ է, միայն դրան ճակատի բեկուած քարի մի կտորի վերայ կարդացւում է...»:

«Արձագանք», 1886, N 20, էջ 294:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 420:

1890 թ․

Այնուհետև՝ 5-6 տարի անց, (1890-1891 թթ.) տեղում եղել է եպիսկոպոս Բարխուտարյանցը և նշել. «Հաճի քեանդի և Մռութ գիւղի միջև անտառախիտ ճանապարհի վերայ ծմակի մէջ կայ մի աւերակ մատուռ Քէօշք անուն, որի արձանագրութեան քարն կոտրուած է...»:

Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 272:
Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 420:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Շինարարական 1260 թ․

Բարավորի քար. ընկած է ավերակների մեջ, արձանագրությունը՝ 6 տողով.
Ի թիւն Հայոց ՉԹ (1260) | կամաւն Ա(ստուծո)յ եւ ողորմ|ութեամբ Ք(րիստոս)ի ամենակալին...| շինեցի զեկեղեցիս առա|ջնորդութ(եամ)բ Տ(է)ր Ովանիսի, | պարոնութ(եամ)բ Բագրայդին:
Հրատ. «Արձագանք» 1886 N 20, էջ 294, որտեղ թվագիրը ընթերցվել է՝ ԶՂ: Բարխուտարեանց Մ., Արցախ, Բագու, 1895, էջ 272, թվագիրը ընթերցել է՝ ՋԶ:
Ծանոթ. թվագիրը ՉԹ ընթերցել է Ս. Բարխուդարյանը, որը վերծանել է նաև կառուցողի անունը՝ ես Սարգիս և ընթերցել արձանագրության շարունակությունը («Դիվան հայ վիմագրության», պր. V, կազմեց Բարխուդարյան Ս., Երեւան, 1982, էջ 230):

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 420:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Հիշատակագրություն

Բարավոր. վերին եզրին՝ 1 տող.
Հաստատեցի զյայտն(ութեան)...
Հրատ. «Դիվան հայ վիմագրության», պր. V, կազմեց Բարխուդարյան Ս., Երեւան, 1982, էջ 230:

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 420:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Հիշատակագրություն

Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 420:

Արձանագրություն, Հայերեն, Փորագիր, Հիշատակագրություն