Եկեղեցի :: ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Եկեղեցի 13 — 14 դդ․

ԼՂՀ / Քարվաճառ / Թաքյաղայա

Տեղադրություն

Հանդաբերդի մերձակա հնավայրերի շարքում առանձնանում է Թաքյաղայա գյուղատեղիի հյուսիսային ծայրին, Լեւ գետի ձախ ափին, ժայռի ստորոտում պահպանված եկեղեցին:

Ս. Կարապետյան, Նորահայտ հայկական հուշարձաններ Քարվաճառի շրջանում, «Հայրենիքի ձայն», 1993, N 19–20։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 32:

Նկարագրություն

Այս գողտրիկ, կառուցողական բարձր ճաշակով արված եկեղեցին՝ Աստծո տունը, իրավամբ կարելի է լեռնային երկրամասի ճարտարապետական ու քանդակագործական մտքի ամենաբնորոշ ու հատկանշական օրինակներից մեկը համարել: Թեեւ թաղակապ բազիլիկի հորինվածքով եկեղեցու ծածկն ամբողջապես փլված է, բայց նրա բազում խաչաքանդակներով զարդարված արեւմտյան ճակատն իրոք տպավորիչ է:

Ի դեպ, այս հնավայրի մանրամասն նկարագրությունը՝ լոաանկարով եւ վիմագրի վերծանությամբ հանդերձ աոաջին անգամ հրատարակել ենք «Հայրենիքի ձայն» շաբաթաթերթում (NN 19-20, 1993)։ Մեկ տարի անց «Երկիր» օրաթերթում (N 166, 1994) հնագետ վ. Գայսերյանը Թաքյաղայայի (չգիտես ինչու Թեքտակայա) եկեղեցին հիշում է, իբր իր եւ իր ընկերների կողմից «հայտնագործված»։ Կարծում ենք տվյալ դեպքում Վ. Գայսերյանը պարզապես թյուրիմացության մեջ է։
Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 32-33:

Ճարտարապետություն

Եկեղեցին կառուցված է անմշակ եւ կիսամշակ քարով, կրաշաղախով: Արտաքին չափերն են՝ 7,46x5,58 մ: Պատերը սովորականից ավելի հաստ են (արեւմտյան ճակատում՝ 117 սմ): Կարեւոր առանձնահատկությունն է ուղղանկյունաձեւ խորանը: Ուշագրավ է հատկապես բարավորին քանդակված խաչը, որն իրոք իսկական արվեստի գործ է: Թեեւ եկեղեցու որմերի պահպանված հատվածներին որեւէ արձանագրություն չկա, այնուամենայնիվ խաչաքանդակների ոճական ու գեղարվեստական առանձնահատկությունները բնորոշ են XIII-XIV դարերին:

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 33:

Պատմություն

Կառույցի թվագրումն էլ ավելի որոշակի է դառնում շնորհիվ եկեղեցու հյուսիսային կողմում պահպանված մի գեղաքանդակ ու արձանագիր խաչքարի բեկորի, որի հիմնախաչը ճշտորեն կրկնում է եկեղեցու բարավորին քանդակված խաչի մոտիվները եւ առիթ տալիս կարծելու, որ այդ խաչքարը նույն վարպետի աշխատանքն է:

Սամվել Կարապետյան, Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում, Երևան, 1999, էջ 33:

Տեսակը Չափագրություն
Տեսքը արտաքին
Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Աղբյուրը Գծագիր

Հատակագիծ

Հեղինակը Սամվել Կարապետյան
Տարեթիվ 2018 թ․

Հեղինակը Սասուն Դանիելյան
Տարեթիվ 2018 թ․