Սարգիս Ներսիսյանի Մետաքսի գործարան :: ԱՐՑԱԽԻ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐ

Սարգիս Ներսիսյանի Մետաքսի գործարան 1870 թ․

ԼՂՀ / Շուշի / Շուշի

Նկարագրություն

Եղիշե ավագ քահանա Գեղամյանցը (Հայկունի) իր «Ուղեգնացական ակնարկներ»-ում այսպես է նկարագրել Շուշիի մետաքսի գործարանը. «Տեսայ պ. Սարգիս Ներսիսեանի մետաքսեայ գործարանը Շուշուայ մէջ, ըստ թւոյն, այժմ եզականը: Պպ. Աւշարեանցի և Մնացականեանցի գործարաններն արդէն փակուած են: Պարոն Ներսիսեանի գործարանը հիմնուած է 1870 թուականից ի վեր և մինչ օրս գործում է, թէև վերջին տարիներումս վաստակից զուրկ է և կը տուժէ: Պատճառն այն է, որ Արցախի մետաքսը այլևս արտասահման չէ գնում, որովհետև սրանը` տեղականը, թէ՛ լաւն է և թէ՛ էժան է նստում, թող որ Չինաստանը իւր մետաքսով այժմ ողջ Եւրօպան է ողողում: Այսպիսով` մեր երկրի մետաքսին վաճառահանման միակ հրապարակ այժմ Մօսկուան է մնում, այն ևս 40 % վճարով: Ապրանքը, կա՛մ Մօսկուայում, կա՛մ Շուշիում երկար ժամանակ մնալով, փչանում է և իւր յարգը կորցնում: Անցեալ և այս տարուայ կոկոններն ու թելերն ես տեսայ: Մէջերքում զգալի տարբերութիւն կայ: Չարիքի առաջն առնելու համար պարոն Ներսիսեանը մտադիր է մետաքսից տեղնուտեղը ճոթ պատրաստել, առաւելապէս ֆայա ու պուրսայ: Թո՛ղ պարոնին յաջողութիւն տայ աստուած: Բայց յաջողութեան համար հաստատուն և գիտակցական գրաւական արդեօք կա՞յ: Չեմ կարծում: Այսպէս թէ այնպէս, պ. Ներսիսեանի գործարանը այժմ կարգին բանում է: Բանւորները գրեթէ բոլորն էլ կնանիք են և մանկտիք` թուով 24 հոգիք, ռոճիկ` օրէնը 30 և 20 կօպէկ»: